Wat is een boeddhistische leraar?

Ook in onze tijd van computers en stoomcursussen kan niets de persoonlijke relatie tussen leraar en leerling vervangen. Hoe meer allesomvattend de manier is waarop kennis en inzicht worden doorgegeven, des te belangrijker is die relatie. Als een gerealiseerde leraar zijn ervarings­we­reld met zijn leerlingen kan delen, kan hij of zij hen rechtstreeks verrijken op zowel bewuste als onbewuste niveaus.

Je kunt de top van een hogere berg niet zien vanaf een lagere, zo zeggen de Tibetanen. Dat maakt het moeilijk om een leraar echt in te schatten. Het is zoals overal in het leven: niets is overtuigender dan menselijke ontwikkeling. Alleen een leraar met veel levenservaring en een voortdurend goed humeur, die de belevende ruimte zelf als vreugdevol ervaart, kan het bevrijdende en verlichtende niveau van Boeddha’s leer goed overbrengen. De invloed van een leraar die onder druk bezwijkt, of die alleen maar iets persoon­lijks of zoet­sappigs zegt om het iedereen naar de zin te maken, zal uitdoven als een nacht­kaars.

Toch is de situatie waarin de boeddhistische leraar zich bevindt helemaal niet moeilijk. De leraar hoeft alleen maar te zorgen dat zijn of haar daden overeenkomen met de woorden. Het besluit om deze eigenschappen al dan niet te kiezen, ligt bij de leerling. In de Diamant­­weg is transparantie extra belangrijk, omdat men hier snel de eigenschappen van de leraar overneemt.

Een leraar mag dus nooit vergeten dat zijn of haar enige taak is de leerlingen zelfstandig, meevoelend en sterk te maken. Daarom moet hij of zij zich verheugen over hun bijzondere eigenschappen en blij zijn dat het mogelijk is zoveel goeds te delen. Nooit mag de leraar zich beter voelen dan anderen of zich met aanhangers omringen die hem of haar moeten bedienen of loven. Een leraar kan liefde, spanning en al het andere delen, maar mag nooit misbruik maken van zijn of haar positie.